Jak zapobiegać wadom wymowy? Cz. I. - Czym jest profilaktyka logopedyczna?
Czym jest profilaktyka logopedyczna?
To działania zapobiegające powstawaniu wad i zaburzeń mowy. Można tu zaliczyć badania przesiewowe słuchu u noworodków czy badania mowy przedszkolaków.
Działaniem profilaktycznym jest też objęcie opieką i wczesne diagnozowanie dzieci z grup podwyższonego ryzyka, np. dzieci z objawami zacinania się, z wadami wrodzonymi lub genetycznymi.
Wyróżniamy
- działania profilaktyczne, które można stosować przed narodzeniem dziecka,
- działania konieczne w 1. roku życia,
- wskazane do 3. roku życia,
- w okresie przedszkolnym.
Zapobiegać wadom wymowy powinni nie tylko specjaliści. Najbardziej skuteczne będą działania świadomych rodziców, bo to oni są na co dzień z dzieckiem, obserwują jego rozwój, są pierwszymi nauczycielami mowy.
Jak rodzice mogą zapobiegać powstawaniu wad wymowy?
Muszą wiedzieć, że mowa kształtuje się już w życiu płodowym, dlatego należy stworzyć matce jak najlepsze warunki w okresie ciąży, aby dziecko mogło się prawidłowo rozwijać. Szczególnie ważny jest pierwszy trymestr ciąży. Wtedy tworzą się narządy mowy (wargi, język, żuchwa, fałdy głosowe), dynamicznie rozwija się mózg, zmysł słuchu. Te elementy są niezbędne i muszą być właściwie rozwinięte, by dziecko w przyszłości prawidłowo mówiło. Matka, dbając o własne zdrowie w czasie ciąży, troszczy się także o prawidłowy rozwój i zdrowie swojego dziecka. Czynniki niekorzystnie wpływające na rozwój dziecka w okresie prenatalnym to:
- wiek rodziców,
- niedożywienie matki (związane również z okresem przed ciążą), przemęczenie,
- używki (nikotyna, alkohol, narkotyki),
- choroby zakaźne,
- niektóre leki,
- utrzymujący się przez długi czas wysoki poziom stresu.
Duże znaczenie dla rozwoju dziecka, w tym rozwoju mowy, ma przebieg porodu. Najlepiej dla dziecka, jeśli jest to poród naturalny, we właściwym czasie. Przesuwanie się dziecka przez kanał rodny stanowi doskonały masaż całego ciała. Tego doświadczenia nie mają dzieci urodzone przez cesarskie cięcie, bywają więc nadwrażliwe dotykowo, należy je dostymulować, np. masażami od najwcześniejszych chwil życia.
Autor: Ewa Piątek
Źródło: Opieka logopedyczna od poczęcia, redakcja naukowa B. Rocławski, Gdańsk 1998
