Rodzeństwo – uczucia, emocje i rola rodziców w kształtowaniu tej wspaniałej relacji
Rodzice bardzo często nie są w stanie zrozumieć relacji, jakie zachodzą między ich dziećmi. Tym bardziej, kiedy sami nie mieli rodzeństwa i nie potrafią odnieść tej sytuacji do własnych doświadczeń. Zastanawiamy się często, dlaczego stosunki między rodzeństwem są tak bardzo różne. Co ma na to wpływ?
Rola rodziców w kształtowaniu relacji między rodzeństwem
Z punktu widzenia badaczy psychoanalitycznych największy wpływ na relacje między rodzeństwem w ich najmłodszych latach życia maja rodzice. A dokładnie stosunek pomiędzy dziećmi a rodzicami. Mama i tata odgrywają czołową rolę w życiu dziecka. Postrzegani są jako autorytety. Stawianie rodzeństwa na drugim miejscu, po rodzicach, jest jednym z podstawowych zachowań, które doprowadzają do rywalizacji między dziećmi.
Nasze społeczeństwo jest zorganizowane hierarchicznie, więc rodzeństwo, które znajduje się „obok”, a nie „nad”, nie jest zazwyczaj brane pod uwagę przy trosce o rozwój dziecka. Jeśli rodzice, kształtując młodego człowieka, zwrócą uwagę na istotną rolę rodzeństwa w jego życiu, wpłynie to pozytywnie na empatię, otwartość, szacunek, jakie będzie prezentować w przyszłości.
Rywalizacja między rodzeństwem
Wróćmy do rywalizacji, o której wspomniałam na początku. Jest to naturalna relacja, jaka zachodzi między rodzeństwem. Rywalizacja może występować w charakterze konstruktywnym i wspierającym, ale niestety również destrukcyjnym. Pierwsze jej namiastki są widoczne w związku z uczuciem zazdrości o rodziców. Należy jednak pamiętać, że ta zazdrość i konkurowanie współgrają ze współpracą braterską – i jest to zupełnie naturalna emocja, którą przeżywają nasze maluchy.
Rodzice pragnący współpracy między swoimi dziećmi powinni kłaść nacisk na ich wspólnotę, a nie jednostkę. Pociechy powinny utożsamiać się ze słowem „rodzeństwo” i nie traktować go tylko jako słowo, lecz jako więź, która jest nierozerwalna. Autorka jednej z książek, którą znajdą Państwo poniżej, uważa, że rodzice podświadomie pragną podtrzymywać destrukcyjną rywalizację i brak poczucia jedności. Wynika to z tego, że jest im zdecydowanie łatwiej wychowywać każde dziecko osobno, jako jednostkę, niż rodzeństwo, jako całość. Jest to naturalne funkcjonowanie mózgu rodzica, któremu nikt nie przedstawił tego faktu. Jeśli jednak jesteśmy już świadomi działania tego mechanizmu, starajmy się, by dzieci były „jednością”.
Obojętność
Nienawiść i miłość. To najczęściej wymieniane uczucia. Istotną sprawą jest to, że relacje między rodzeństwem nigdy nie są nacechowane obojętnością. Jeśli jedno z dzieci tak twierdzi – nigdy nie mówi tego szczerze. Wrażenie obojętności w stosunku do brata czy siostry wynika z wydarzeń w życiu, które sprawiły, że jedno z rodzeństwa czuje się rozczarowane, urażone, skrzywdzone. Z biegiem czasu pojawiają się wspomnienia wspólnych, szczęśliwych chwil. Jeśli rodzeństwo będzie pielęgnowało w sobie pozytywne uczucia, emocje, wspomnienia, będzie torowało drogę do zgody, pojednania i jedności. Nie ma znaczenia, w jakim wieku występuje rzekoma „obojętność”. Między rodzeństwem zawsze jest miłość. Jeśli uważają, że obdarzają się nienawiścią – należy oczywiście dążyć do pojednania. Pojednanie jest bardzo solidnym fundamentem wspaniałych uczuć, które nazywamy właśnie miłością. Miłość prowadzi do solidarności, która „wiąże się ze szczególną rolą i zadaniem”.
Związek między rodzeństwem jest relacją całkowicie odmienną niż przyjaźń czy jakiekolwiek inne stosunki społeczne. Rodzeństwo urodziło się w tej samej rodzinie – bez możliwości wyboru; musiało dzielić się zabawkami; posiadać wspólne lub podobne przedmioty, takie jak ubrania, meble, pomieszczenia. Już na podstawie „wspólności” rzeczy materialnych wytwarza się między dziećmi specyficzna więź. Relacja ta jest mniej podatna na bodźce zewnętrzne, ale jest głębsza, bliższa, bardziej spontaniczna niż wszystkie inne stosunki społeczne. Jest po prostu wyjątkowa i jedyna w swoim rodzaju.
