Czego uczą gry RPG

wspieranie rozwoju

Dziecko ,
Nastolatek

Czego uczą gry RPG

Nieraz słyszy się o grach RPG, w które nasze dzieci niesłychanie często lubią grać – na komputerze lub wspólnie ze znajomymi. Nieraz zadajemy też pytanie, „czy one mu nie zaszkodzą”? Dlatego dzisiaj, aby rozwiać złe wyobrażenia na temat gier wyobraźni, podam dziesięć pozytywnych aspektów grania w nie przez dzieci wraz z rodzicami lub kolegami.

Najpierw wyjaśnijmy pokrótce – co to jest RPG? Jak już wyżej wspomniałam, jest to tzw. gra wyobraźni (fabularna) z angielskiego role-playing game, czyli „zabawa w odgrywanie ról”. Występuje w niej jedna osoba w roli narratora – mistrza gry – a reszta graczy wciela się w postaci fikcyjne. Przeważnie jest to wymyślony świat, w którym są oni prowadzeni przez narratora. Najczęściej przygotowany jest scenariusz i umowne (indywidualne lub wspólne) cele, jakie mają wspólnie osiągnąć. Gra się jednak według tzw. mechaniki gry, czyli zestawu reguł obowiązujących graczy, jak i mistrza gry. Istnieją RPG „pen and paper” oraz elektroniczne wersje. Aspekty będą przede wszystkim dotyczyć tego pierwszego wariantu, gdyż w owej wersji ludzie spotykają się ze sobą, a w drugiej raczej gra się indywidualnie.Oto plusy grania w RPG:

1.ROZWIJA WYOBRAŹNIĘ

Jak najbardziej służy ona do rozwijania zdolności tworzenia w myślach rozmaitych obrazów oraz zdarzeń. Wpływa to na kreatywność dziecka; łatwiej i szybciej przyjdzie mu tworzenie nowych i oryginalnych rzeczy.

2.POSZERZA SŁOWNICTWO

Narrator, jak i gracze, są zmuszeni do tworzenia prawidłowych zdań, nie raz bogato opisując przedmioty, miejsca czy istoty. Co za tym idzie, uczą się prawidłowego wysławiania, opowiadania, elokwencji. Poprzez grę można też uczyć języków obcych, np. angielski może być pradawnym językiem ludzi, a francuski przepięknym dialektem starożytnych elfów.

3.ZACHĘCA DO CZYTANIA

Otóż to, jeżeli uważamy, że nasze dziecko za mało czyta lub chcemy je w jakiś sposób przekonać do obcowania z literaturą, to RPG jest najlepszym na to sposobem. Nieraz trzeba przeczytać książki dotyczące uniwersum gry, by lepiej pojąć zasady nim rządzące. W innych zaś szuka się pomysłów na kolejne przygody. Prócz tego, dziecko samo może mieć ochotę na czytanie przez pobudzenie wyobraźni podczas spotkań RPG.

4.SPOSÓB NA NUDĘ

Jak inaczej zapełnić czas, jak nie poprzez jedną, choć krótką, sesję? Można zaprosić kolegów i dać upust wodzy fantazji, a przy okazji świetnie się przy tym bawić!

5.ROZWIJA EMPATIĘ I MORALNOŚĆ

Poprzez wcielanie się w różnorakie postaci i dostrzeganie, jak nasze decyzje bądź decyzje innych wpływają na losy bohaterów – dzięki temu zyskują poczucie kontroli i uczą się wiary w zmienność ludzkich cech (koncepcja Carol Dweck o zmienności-stałości cech ludzkich), co korzystnie będzie wpływać na ich rozwój. Zmusza to też do zastanowienia się, w jaki sposób inne persony mogą się zachować. Jeśli dziecko gra postacią różną charakterem od siebie samego, musi myśleć, jak powinno się zachować tą postacią, którą aktualnie odgrywa. Dzięki temu uczy się: gry aktorskiej – ma możliwość wczuć się i poznać różne realia – związanych z tym emocji, różnych typów zachowań, a także jest zmuszony podejmować trudne decyzje (czy ratować księżniczkę z wieży przed ogromnym smokiem, ryzykując swoim życiem? Będąc głodnym żebrakiem – ukraść jedzenie czy prosić o nie?).

6.OTWIERA UMYSŁ

RPG wspierają nieszablonowe myślenie, otwarcie umysłu na nowe doznania, idee, rozszerzaniu jego granic. W przyszłości mogą wykształcić umiejętność – dzięki poszerzanym horyzontom myślowym, racjonalności i analizie – rozpoznawania intencji czy też celów wszelkich grup społecznych (od szkolnych, „podwórkowych” do religijnych, politycznych). Dzieci nauczyć się mogą rozwiązywania problemów, a zarazem mierzenia się z ich konsekwencjami, przyswajając wiedzę z popełnianych podczas sesji błędów. Nie można również zapomnieć o umiejętności odróżniania fikcji od rzeczywistości, co wpływa np. na przyswajanie informacji z różnorakich programów telewizyjnych.

7.POZNAJE SIEBIE

Pozwalają poznać siebie samego – poprzez odgrywanie roli i podejmowanie decyzji zgodnych z charakterem postaci; podnoszą samoocenę – będąc bohaterem w świecie fikcyjnym, mogą przenosić radość na świat rzeczywisty, bo wiedzą że są w stanie być w czymś naprawdę dobre. Po przeczytaniu książki Psychologiczne portrety człowieka pod redakcją Anny Brzezińskiej i własnej wiedzy, wnioskuję, że przedszkolaki, grając, potrafią silnie przeżywać wydarzenia (pozytywne i negatywne, których unikamy). W późniejszym czasie, radość z sesji oraz osiągniętego sukcesu np. przez rozwiązaną zagadkę, uratowaną królewnę, może się odtworzyć (jeżeli zdarzy się w realnym świecie podobna sytuacja co na sesji, dziecko zapewne przypomni sobie uczucia towarzyszące podczas gry). Dzięki czemu mały człowiek jest w stanie poczuć się lepiej samo ze sobą, bo będzie wiedziało, że dokonało samodzielnie czegoś wielkiego.

RPG również zachęcają do poznawania oraz rozwijania zainteresowań (dzięki temu – do poszerzania wiedzy) – wielokrotnie można je przenieść do świata, w którym się gra, a tam tym bardziej wykorzystać to, na czym się zna najlepiej.

8.NAUCZA

Poprzez granie można nauczać m.in. matematyki – w świecie fikcyjnym trzeba liczyć pieniądze, dysponować punktami postaci; szkolnych pojęć – takich jak „w górę rzeki”, czym się różni grota od jaskini, co to zenit, jak się odnaleźć w lesie; oraz logicznego myślenia – łączą fakty np. jeżeli mają zagadkę albo fakty sprzed tygodnia lub nawet dwóch (ćwiczy pamięć), muszą planować w przyszłość swoje poczynania.

9.ROZWIJA UMIEJĘTNOŚCI DZIAŁANIA

Uczy działania w nowych sytuacjach, szybkiej reakcji oraz podejmowania decyzji, zwłaszcza pod presją czasu i innych ludzi (np. kiedy trwa walka, ma się 10 sekund na odpowiedź, co postanawia się dalej zrobić), reagowania na zmieniające się okoliczności. Uczy także rozwiązywania problemów i radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

10.BUDUJE I ĆWICZY KONTAKTY SPOŁECZNE

Dzieci kształcą się w sferze społecznej: budują odwagę publiczną, w tym pewność siebie oraz walkę ze stresem przed mówieniem na tle grupy; ćwiczą umiejętność pracy w zespole; obserwują ludzi i dostrzegają ich różne zachowania, cechy, działanie w grupie; mają kontakt twarzą w twarz z rówieśnikami; uczą się negocjacji; pracują zarazem jako jednostka oraz ekipa.

Jak zwykle do wszystkiego trzeba mieć dystans i mimo wielu pozytywnych aspektów znajdą się też te negatywne. Dlatego pozostaje pozwolić dziecku grać w RPG, jednak z umiarem. Należy zwracać uwagę na jego zachowanie, na przykład, czy poza sesjami nie znajduje się przez długi czas w swojej roli. Dzieciom powinno wytłumaczyć się, na czym polegają RPG, to pozwoli uniknąć trudności, które mogą (ale nie muszą) się pojawić. Zarazem warto zwracać swojej pociesze uwagę, jeżeli zbyt długo po tej grze nie jest sobą.

Najlepiej uczyć dzieci poprzez zabawę i śmiech – nawet dorośli to kochają podczas kształtowania nowych umiejętności! Nie ma określonego minimum bądź maksimum wieku jeżeli chodzi o granie w RPG – nasza pociecha musi zacząć umieć fantazjować a my wiedzieć, że jest w stanie nauczyć się grania w nie.

Kto z nas nie chciałby spotkać Kopciuszka, Królewny Śnieżki, złego smoka, czarownicy, jak i zagrać pomocnika dobrej wróżki albo Matki Natury?

Bardziej zainteresowanych tym tematem zapraszam na strony, na które się natknęłam:

Bibliografia:

sjp.pwn.pl
https://pl.wikipedia.org/wiki/Gra_fabularna
Smykowki, B. (2004). Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka? W: A. I. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa (165-206),
Smykowki, B. (2004). Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać? W: A. I. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa (209-258).