Wady anatomiczne, które wpływają na nieprawidłowe mówienie
Do prawidłowego mówienia konieczna jest odpowiednia budowa narządów mowy. Ubytki w obrębie jamy ustnej uniemożliwiają poprawność wypowiadania się, dlatego ważne jest ich uchwycenie i usunięcie. Obejrzyj więc buzię swojego dziecka: obserwuj język, zobacz wargi, podniebienie, migdałki oraz zęby.
Jednym z problemów, który może sprawiać dzieciom trudność w mówieniu, jest krótkie wędzidełko podjęzykowe. Ograniczenie, jakie stanowi ono dla języka, może doprowadzić do kłopotów z jego prawidłowym ułożeniem w celu artykulacji głosek. Dziecko będzie miało problem, by np. unieść go do góry, a wiec nie wymówi głosek takich jak l, t, d, n lub będzie je zniekształcało czy zastępowało innymi. W przypadku niemowląt może powodować problemy z jedzeniem pokarmu podczas karmienia piersią. Poproś dziecko, by podniosło język do góry i wykonało nim ruchy. Zobacz, jak wygląda wędzidełko oraz czy nie ogranicza ono ruchów języka. Jeżeli to, co widzisz, niepokoi Cię, udaj się do logopedy, który doradzi, co należy zrobić. Wędzidełko podjęzykowe można podciąć, by ułatwiło ruchy języka, jednak można je także odpowiednio rozciągnąć dzięki ćwiczeniom.
Poważną wadą rozwojową jest rozszczep warg i podniebienia. Jest to nieprawidłowa budowa części jamy ustnej, która może wystąpić w każdej części podniebienia. Nieprawidłowe wykształcenie się tej części jamy ustnej w okresie prenatalnym może być spowodowane przez wiele czynników, zarówno genetycznych, dziedzicznych, jak i spowodowanych nieodpowiednim dbaniem o siebie przez kobietę w ciąży. Jest to wada rzadka, jednak wymaga leczenia chirurgicznego oraz pomocy wielu specjalistów. Wpływ, jaki rozszczep podniebienia może mieć na mowę dziecka, związany jest głównie z nosowaniem, a więc nosowym zabarwieniem artykułowanych głosek, zamienianiem miejsc artykulacji głosek czy nieprawidłowym oddychaniem.
Rozwój mowy dziecka może także zakłócać przerośnięty migdałek gardłowy, co może prowadzić do nosowania, nieprawidłowego oddychania, niewyraźnej mowy. Przerośnięcie migdałka powoduje, że dziecko często ma otwartą buzię i nią oddycha, ponieważ oddychanie przez nos jest dla niego utrudnione. Jeżeli podejrzewasz u swojego dziecka przerost migdałka, udaj się do laryngologa, który zweryfikuje, czy konieczne jest jego wycięcie. Ważna jest także praca dziecka z logopedą, który pomoże dziecku usprawnić prawidłowe oddychanie i mówienie.
Do poprawnego mówienia potrzebny jest również prawidłowy zgryz. Wiele głosek opiera się na kontakcie języka z zębami. Wszelkie ubytki i wady powodują, że mowa dziecka staje się niewyraźna lub zniekształcona. Szpary i przerwy występujące między zębami mogą doprowadzić do artykulacji świszczącej oraz seplenienia. Brakujące zęby uniemożliwiają prawidłową wymowę głosek. Jeżeli zauważysz nieprawidłowości w ułożeniu żuchwy (np. przodozgryz, tyłozgryz) lub nierówne ułożenie zębów dziecka – udaj się do ortodonty.
Dużą uwagę należy zwracać na dziecko, które przechodzi wymianę zębów mlecznych na stałe. Pusta przestrzeń lub wyrastający ząb w miejscu, gdzie wcześniej był ząb mleczny, prowokują najmłodszych do ciągłego kontrolowania tego miejsca. Wędrujący w buzi język sam wpada w dziurę między zębami. Dzieci przechodzące wymianę zębów najczęściej mają już prawidłowo wypracowaną mowę. Ciągłe wkładanie języka w dziurę po zębie, zwłaszcza jeżeli dotyczy to pierwszych zębów znajdujących się z przodu, może doprowadzić do powstawania wad wymowy – np. seplenienia międzyzębowego – nawet jeżeli dziecko wcześniej mówiło poprawnie. Co więcej, wypychane zęby stałe będą rosły krzywo, powodując wady zgryzu. Kontroluj mowę dziecka, wyczul na to, by panowało nad językiem i nie wkładało go w szpary między zębami. Jeżeli zauważysz, że dziecko nieprawidłowo artykułuje słowa udaj się z nim do logopedy.
Bibliografia:
