Ile waży motyl? Anoreksja nastolatek
Bycie chudą oznacza bycie piękną. Piękno jest lekkie, więc one chcą być lekkie jak motyle. Nastoletnie anorektyczki. Kim są? Czego pragną? Dlaczego umierają?
Dla nastolatek z rozpoznaniem jadłowstrętu psychicznego bycie lekką (mającą niską wagę ciała) oznacza zwycięstwo. Same o sobie często piszą „motylki”, bo to właśnie delikatne motyle są nierozerwalnie związane z pojęciem lekkości i swobody.
Nastolatki chorujące na anoreksje mają przede wszystkim zaburzony obraz własnego ciała. Nierealistyczne dążenie do idealnego (w subiektywnym przekonaniu danej osoby) wyglądu staje się celem nadrzędnym, któremu podporządkowane jest całe życie. Drastyczna dieta, ćwiczenia, dyscyplina i ogromna samokontrola stanowią podstawy choroby, jaką jest anoreksja. Tym, co nie zawsze wydaje się oczywiście, a rzadko jest zauważalne dla osób, których ta choroba nie dotyka, jest trwający nieustannie silny niepokój. Jest to oczywiście lęk przed przybraniem na wadze, ale nie tylko. W przebiegu choroby mogą tak naprawdę pojawić się rozmaite obawy, m.in. lęk przed niezrozumieniem, zdemaskowaniem czy odrzuceniem przez otoczenie.
Anoreksja jest chorobą, która dla wielu osób zdrowych wydaje się nieracjonalna, zupełnie sprzeczna z naturalnymi dążeniami człowieka. Jadłowstręt psychiczny ma bardzo destrukcyjny przebieg, ponieważ związany jest nie tylko z odmową utrzymywania prawidłowej wagi ciała (co najmniej minimalnej dla danego wieku i wzrostu), ale także nasiloną obawą przed przyrostem masy ciała, mimo że i tak waga ta jest zbyt niska. Tym, co jest szczególnie szokujące dla otoczenia, jest fakt, że często osoba o bardzo niskiej wadze, niekiedy wręcz wychudzona, postrzega siebie jako osobę otyłą i faktycznie w taki właśnie sposób myśli o swoim ciele, więc podejmuje działania mające doprowadzić do utraty wagi.
Rozwój fizyczny nastoletnich anorektyczek także zostaje zahamowany. Pojawiają się zaburzenia hormonalne, m.in. utrata okresu lub niepojawienie się pierwszej miesiączki, jeśli anoreksja rozpoczęła się jeszcze zanim dziewczynka weszła w okres dojrzewania. Utrata wagi ciała powoduje także spadek jego ciepłoty, stąd anorektyczki szybciej niż ich zdrowe rówieśnice będą marzły. U chorych może pojawić się także tzw. lanugo, czyli meszek pokrywający skórę oraz zrogowacenia skórne, wypadające włosy czy też suchość skóry albo jej łuszczenie.
Członkowie społeczeństwa, którzy obserwują osoby chorujące, często nie rozumieją mechanizmów działania anorektyczek i są zdziwieni, kiedy spotykają się z ich strony z zaprzeczeniami, co do występowania choroby. Brak świadomości objawów jest jednak charakterystyczny dla przebiegu jadłowstrętu psychicznego. Choć istnieje wiele objawów, które w sposób dostrzegalny budzą niepokój, to nie stanowią one przekonujących argumentów dla osób, które chorują.
Dlaczego niektóre osoby chorują?
Badacze wykazali, że u większości chorujących nastolatek pojawienie się anoreksji poprzedzone było niewielką nadwagą, która stała się główną motywacją do podjęcia decyzji o odchudzaniu. Nie da się jednak zaprzeczyć, że czynnikiem wyzwalającym tego typu motywację zwykle bywały krytyczne uwagi ze strony otoczenia, presja środowiskowa oraz identyfikacja z idolem, który przestrzega dietę, albo zapowiedział, że będzie ją stosował.
Niejednokrotnie jadłowstręt psychiczny ma związek z przekonaniem młodych dziewcząt, że tłuszcz czy węglowodany są wrogiem człowieka, natomiast właściwa dieta wpływa zbawiennie nie tylko na nasze zdrowie, ale także życie. Często dzieje się również tak, że młode osoby, których tożsamość nie została jeszcze w pełni ukształtowana, poszukują czegoś, co pomoże im uporządkować otaczającą rzeczywistość, która czasem przerasta ich poznawcze możliwości. Może się wówczas zdarzyć, że nastolatki nabiorą przekonania, że szczupła czy wręcz chuda sylwetka stanowi gwarancję ogólnego sukcesu życiowego i powodzenia w wielu dziedzinach albo też jest elementem koniecznym do rozpoczęcia jakichkolwiek starań, by spełniać swoje marzenia.
Poszukując przyczyn anoreksji, należałoby zwrócić uwagę nie tylko na czynniki indywidualne, takie jak: silne poczucie odpowiedzialności, obowiązkowość, niska samoocena, wysokie ambicje, silna potrzeba sukcesu czy też trudność w akceptacji siebie, ale także na warunki rodzinne – wysokie wymagania czy sztywne relacje albo silna zależność rodzinna. Nie bez znaczenia są także czynniki biologiczne, w tym także predyspozycje genetyczne, ale również uwarunkowania społeczne – kult szczupłej sylwetki, nieadekwatny obraz ciała w kulturze masowej czy utożsamianie sukcesu z byciem atrakcyjnym fizycznie, a z kolei atrakcyjności fizycznej z byciem szczupłym.
Patrząc na anoreksję z perspektywy nie tylko psychologicznej, ale także społecznej, próbowałam znaleźć odpowiedź na pytanie, ile waży motyl?
Analizując przekazy kulturowe, media masowe, w tym zwłaszcza społecznościowe, które w ostatnim czasie rozwijają się bardzo szybko i wielopoziomowo, doszłam do wniosku, że motyl waży tyle, ile jego ostatni sukces. Jak to rozumieć? Choroba wcale nie rodzi się ze zwycięstw ani z siły. Nie jest wynikiem złośliwości, wyrachowania, premedytacji. Nastolatki, które chorują, pragną być szczęśliwe, ale ich definicja szczęścia jest często bardzo krótka – chuda. Po prostu chuda. Taka właśnie chce być anorektyczka. Jakkolwiek irracjonalne wydaje się to zdrowym ludziom, anoreksja jest przypadłością, która wymaga leczenia, ale jest też chorobą śmiertelną, która przekonanie, że „wystarczy jeść”, omija szerokim łukiem.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak pomóc osobom chorującym na anoreksję, odwiedź poniższe strony:
