Prawidłowe żywienie dzieci od 1. do 3. roku życia
Dzieci do momentu ukończenia pierwszego roku życia przybierają na wadze w bardzo szybkim tempie i zazwyczaj w tym czasie potrajają swoją urodzeniową masę ciała. Intensywność tego procesu ulega spowolnieniu pod koniec pierwszego i na początku drugiego roku życia. Zapotrzebowanie energetyczne i odżywcze organizmu dziecka od 13. do 36. miesiąca życia powinno być ustalane w sposób indywidualny w oparciu o aktualną masę ciała dziecka. Okres od urodzenia do ukończenia trzeciego roku życia jest niezmiernie ważny dla zdrowia dziecka, a w przyszłości dorosłego człowieka. W tym czasie w naszym organizmie zachodzi szereg istotnych procesów takich jak intensywny rozwój mózgu, dojrzewanie układu pokarmowego, rozwój układu odpornościowego, rozwój metabolizmu. Dochodzi również do kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych. Dlatego właśnie niezmiernie ważne jest, aby już od okresu niemowlęcego przekazywać prawidłowe wzorce w zakresie żywienia, gdyż ma to realny wpływ na to jak nasze dzieci będą odżywiać się w przyszłości.
Przez pierwsze 4–6 miesięcy życia nasze pociechy są karmione tylko mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym. Przez kolejnych 6 miesięcy stopniowo wprowadzane są nowe pokarmy, które stanowią zaledwie namiastkę tego, co będziemy smakować po ukończeniu 12. miesiąca życia.
Produkty polecane w diecie małego dziecka:
-
Produkty zbożowe: w codziennym menu produkty te powinny być planowane 5 razy dziennie. Należy wybierać różne gatunki pieczywa w tym również te pełnoziarniste i razowe. Nie można zapominać o uwzględnianiu odmiennych gatunków kasz (jęczmienna, gryczana, jaglana, kuskus, orkiszowa, manna) i płatków (owsiane, jęczmienne, orkiszowe, jaglane), makaronów jasnych i razowych, dzikiego i białego ryżu, mąk różnych gatunków w tym pełnoziarnistych. Produkty
z pełnego przemiału zawierają w swoim składzie więcej cennych witamin i błonnika pokarmowego. -
Mleko i przetwory mleczne: produkty te dostarczają przede wszystkim pełnowartościowe białko oraz wapń. Powinny być uwzględnianie
w diecie dziecka 3 razy dziennie. -
Mięso, drób, ryby i jaja: należy wybierać przede wszystkim świeże mięso i ryby, odznaczające się wysoką jakością. Produkty z tej grupy powinny być spożywane 1 do 2 razy na dobę, z czego ryby należy planować w jadłospisie małych dzieci 1–2 razy tygodniowo. Należy unikać spożywania drapieżnych ryb morskich takich jak merlin, miecznik, rekin, tuńczyk ze względu na obecność dużych ilości metali ciężkich w mięsie tych gatunków. Małe dzieci powinny zjadać 3–4 jaja tygodniowo w formie gotowanej na miękko, twardo, jajecznicy najlepiej przygotowanej na parze, dodatków do potraw czy różnego rodzaju past. Wskazane jest ograniczenie do minimum podaży wędlin, a zamiast tego podawanie pieczywa z mięsem pieczonym
i krojonym w plastry. Ciekawym pomysłem są też pasty mięsno warzywne czy pasztety pieczone w domu z dobrego gatunkowo mięsa. -
Warzywa: są bardzo cennym źródłem witamin, składników mineralnych i błonnika pokarmowego, powinny być spożywane 5 razy dziennie. W okresie od początku czerwca do przełomu września i października powinno spożywać się warzywa sezonowe. W okresie zimowym zaleca się uwzględnianie w jadłospisie warzyw
w formie wcześniej przygotowanych przetworów lub mrożonek. -
Owoce: stanowią cenne źródło wielu witamin i składników mineralnych – zwłaszcza witaminy C, prowitaminy A, magnezu i potasu. Świeże owoce powinny być spożywane 4 razy dziennie. Z dużym dystansem należy podchodzić do picia przez dzieci soków owocowych. Nie powinny one wypijać więcej niż pół szklanki soku dziennie przy czym powinny to być soki wysokiej jakości w formie produktów dla dzieci (produkty specjalnego przeznaczenia żywieniowego, których nie należy mylić z sokami w kolorowych kartonikach lub butelkach) lub soki świeżo przygotowywane w domu. Pod żadnym pozorem dzieci nie powinny spożywać soków z dodatkiem cukru, syropu glukozowo–fruktozowego czy innymi substancjami wzmacniającymi smak. Składniki te
w znaczący sposób ograniczają wchłanianie cennych minerałów i witamin, obniżają apetyt oraz sprzyjają powstawaniu otyłości. -
Tłuszcze: produkty te są niezbędne w diecie dziecka, gdyż dostarczają energii potrzebnej do wzrostu, rozwoju mózgu, a także wspomagają prawidłowe wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Dzieci powinny spożywać 1 do 2 porcji tłuszczu dziennie (porcja to na przykład łyżeczka oliwy lub masła). Powinny to być oleje roślinne takie jak oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej słonecznikowy (należy go spożywać tylko na zimno) czy masło.
-
Woda: obecne stanowisko ekspertów do spraw żywienia mówi, że pragnienie
u dzieci powinno być gaszone wyłącznie poprzez picie wody źródlanej lub nisko zmineralizowanej. Maluchy mogą tez pić słabe herbatki, kompoty oraz soki
w odpowiednich ilościach.
Dzieci powinny spożywać posiłki od 4 do 5 razy dziennie, standardowo są to trzy posiłki podstawowe i dwa dodatkowe, przy czym każde dziecko powinno być traktowane w sposób indywidualny. Wielkość porcji powinna być dostosowana do apetytu malucha. Bardzo ważne jest aby nie stało się nawykiem podjadanie pomiędzy posiłkami. Planowane posiłki powinny być różnorodne, podawane regularnie o zbliżonych porach dnia. Podczas przygotowywania potraw należy unikać ich smażenia, a także nie powinno dodawać się do nich zbyt dużej ilości cukru, soli oraz tłuszczu. Nie planujmy też w jadłospisie naszego dziecka produktów wysoko przetworzonych, z dużą ilością barwników, konserwantów i innych substancji dodatkowych. Słodycze warto przygotowywać samodzielnie w domu, co pozwoli nam kontrolować ilość dodawanego cukru oraz jakość tłuszczu uwzględnianego w wypiekach. Trzymając się powyższych zasad jesteśmy w stanie zaszczepić w naszym dziecku prawidłowe nawyki żywieniowe które sprzyjają zachowaniu dobrego zdrowia w przyszłości.
Autor: Dominika Kiedrowska
Źródła:
-
Weker H., Barańska M., Strusińska M., pod red. Riahi A., Poradnik Żywienia Dziecka w Wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka. Zakład Żywienia., s 15, 22–43, dostęp 25.01.2017 r.
-
Hasik J., Gawęcki J., Żywienie człowieka zdrowego i chorego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, s 20–25
-
Socha J., Żywienie dzieci zdrowych i chorych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998, s 95–99Prawidłowe żywienie dzieci od 1. do 3. roku życia
