Zabawki Montessori
Główna myśl filozofii Montessori głosi, że dziecko poznaje świat przez obserwację, a każde doświadczenie, odczucie czy sytuacja, w której się znajduje, ma wpływ na jego dalsze funkcjonowanie. Więc wprowadzenie takiej metody wychowawczej przez rodziców wymaga odpowiedniego zagospodarowania przestrzeni i zapewnienia maluchom specjalnego rodzaju zabawek. Nie jest to jednak tak trudne, jak mogłoby się wydawać po tym górnolotnym wstępie ☺. W tym wpisie opowiem trochę o rodzajach i zastosowaniu praktycznym zabawek Montessori oraz pokażę kilka prostych sposobów na ich samodzielne wykonanie.
Zabawki dostosowane do metody Montessori powinny:
- Zachęcać dziecko do aktywności, czyli nauki nowych rzeczy, kreatywnego myślenia czy rozwoju zdolności motorycznych;
- Jedna zabawka służy do nauki jednej umiejętności, na przykład rozróżniania kształtów czy kolorów – ale nigdy jednocześnie;
- Przypominać sprzęty codziennego użytku, służące do pracy, sprzątania itp.;
- Rozwijać sensorykę dziecka, czyli wpływać na zmysły;
- Być estetycznie wykonane i przechowywane w porządku;
- Wymagać od dziecka samodzielności.
Zabawki najczęściej dzielone są na grupy dostosowane do wieku dziecka i odpowiadających mu zdolności, które powinno nabywać.
Dla najmłodszych (ok. 0–6 miesięcy) polecane są zabawki pomagające ćwiczyć wzrok maluszka. Najczęściej są to specjalne karuzele zwane „mobilami”, na początku czarno-białe, następnie kolorowe. Kolejnym etapem jest rozwój motoryki małej – odruch chwytania (6–12 miesięcy), przy którego rozwoju pomocne będą wszelkiego rodzaju grzechotki, piłeczki (również specjalne piłeczki do nauki chwytania – „Takane”), a także zwykłe przedmioty codziennego użytku, które można łatwo przekładać z rączki do rączki. Prostą zabawą do doskonalenia chwytania jest wkładanie piłeczek do pudełka lub jajeczek na podstawkę.
Kiedy dziecko zaczyna siadać, można samodzielnie skomponować dla niego tzw. „kosze skarbów”, czyli pudełka, w których będą różne ciekawe przedmioty, które masz w domu (oczywiście bezpieczne, jak łyżki, owoce, piłeczki) i które maluch będzie samodzielnie poznawał. Na dalszym etapie mogą być to również posegregowane tematycznie kosze. Około roku dziecko jest gotowe na pierwsze układanki z kształtami.
Wiek około 1–3 lat to, zdaniem Montessori, wiek umiejętności praktycznych. Dziecku zapewnia się zabawy przypominające codzienne obowiązki – sprzątanie, gotowanie, robienie prania. Warto więc zainwestować lub pokusić się o samodzielne wykonanie niewielkiej wielkości sprzętów domowych, jak suszarka do ubrań, klamerki czy mały zestaw naczyń, do których dziecko może wsypywać suche produkty (kasza, ryż) albo przelewać wodę z jednego do drugiego – zabawki z wodą mogą być wykorzystane podczas kąpieli.
Jest to również wiek ogromnego rozwoju zmysłów naszej pociechy – dotyk, smak, zapach. Nie potrzeba do tego żadnych wyszukanych zabawek, można uczyć malucha pojęć, takich jak mały – duży, szorstki – gładki, ciepły – zimny na obiektach dostępnych w domowym zaciszu. Ważne też jest, aby pozwalać malcowi na samodzielne poznawanie otoczenia: bose wędrówki po trawie czy dotykanie z każdej strony nowych przedmiotów to również forma nauki!
U starszych dzieci, powyżej 3 roku życia, zauważamy już kształtowanie się zainteresowań. W tym czasie należy wspierać pociechę w aktywnościach, jakich aktualnie się podejmuje. Jeżeli wykazuje zainteresowanie geografią, dobrą pomocą dla dziecka będą mapy, puzzle przestawiające kontynenty lub flagi państw, a jeśli matematyka, to różnego rodzaju koraliki, kosteczki, liczydła.
W przypadku nauki literek i cyferek prostymi do wykonania zabawkami będą niewielkie drewniane deseczki, na których naklejamy wycięte z delikatnego papieru ściernego symbole. Dziecko poprzez dotyk uczy się kształtu liter i cyfr, a w późniejszym etapie nauki może za ich pomocą układać słowa, zdania czy proste równania. Innym sposobem na naukę cyferek są numerowane kolorowe koszyki oraz piłeczki, których odpowiednia do cyferki liczba jest w tym samym kolorze.
Dzieci według Montessori to mali odkrywcy świata. Pomagajmy im rozwijać swoje zainteresowania jak najlepiej, przy tym bawiąc się samemu przy wykonywaniu pomocy i obserwując rozwój naszej pociechy.
