Uwaga, konflikt! Jak dorosły może pomóc dziecku radzić sobie z sytuacjami konfliktowymi?

Uwaga, konflikt! Jak dorosły może pomóc dziecku radzić sobie z sytuacjami konfliktowymi?

W dzisiejszym artykule pozostanę jeszcze w tematyce rozwiązywania konfliktów. Tym razem przedstawię propozycje wspomnianej ostatnio inicjatywy KidsMatter dotyczącej porad dla rodziców i osób pracujących z dziećmi.

Sposób, w jaki dorośli reagują na konflikty dzieci, ma duże znaczenie dla ich zachowania i rozwoju umiejętności. Zanim najmłodsi nauczą się rozwiązywać swoje problemy samodzielnie, potrzebują, by prowadził je przez ten proces dorosły i wspomógł w znalezieniu najlepszego wyjścia.

Rodzice i nauczyciele mogą wykształcić w dziecku sposób spostrzegania konfliktu jako wspólnego problemu, który może być rozwikłany poprzez zrozumienie punktu widzenia każdej osoby i znalezienie rozwiązania zadowalającego wszystkich.

Zatem co może zrobić dorosły, by pomóc dziecku wykonać poszczególne kroki potrzebne do poradzenia sobie z konfliktem?

1. Po pierwsze, przygotuj pole do podejścia „wygrany – wygrany”: wyraźnie powiedz, że pomożesz dzieciom wysłuchać się nawzajem, przedstawić swój punkt widzenia i poszukać drogi do rozwiązania satysfakcjonującego obie strony. Upewnij się, że obie strony będą miały szansę się wypowiedzieć. Możesz przekazać im komunikat w stylu: „Jestem pewny, że jeśli to przegadamy, poradzimy sobie z rozwiązaniem problemu tak, by każdy był zadowolony”.
2. Następnie pozwól dzieciom przedstawić swoje potrzeby i troski: celem jest dowiedzenie się, jak każde dziecko widzi problem. Pomóż najmłodszym zrobić to bez oceniania i oskarżania. Zapytaj: „Czego chcesz lub potrzebujesz?”, „Co Cię najbardziej martwi?”.
3. Pomóż dziecku wysłuchać drugą osobę i zrozumieć jej potrzeby oraz troski: gdy znajdujemy się w samym sercu konfliktu, może być trudno dostrzec, że inny człowiek ma również swoje uczucia i potrzeby. Wysłuchanie drugiej osoby pomaga złagodzić sytuację i zmienić perspektywę – ze sporu na problem, który można wspólnie rozwiązać. Na koniec tego kroku podsumuj swoimi słowami historie opowiedziane przez strony konfliktu, a następnie pokaż dzieciom, że rozumiesz punkt widzenia każdego z nich.
4. Zachęcaj dzieci, by pomyślały o różnych sposobach rozwiązania konfliktu: pobudzenie kreatywności pomaga w znalezieniu rozwiązania, o którym nikt wcześniej nie pomyślał, w przeciwieństwie do pojawiającego się zazwyczaj zawężonego myślenia. Pozwól na swobodny przepływ myśli i pomysłów, bez osądzania.
5. Buduj rozwiązania „wygrany – wygrany”: pomóż dzieciom przeszukać listę rozwiązań, którą stworzyły na poprzednim etapie, i wybrać takie, które najlepiej odpowiada oczekiwaniom wszystkich. Weź pod uwagę, że czasami najbardziej optymalne może być połączenie opcji wymyślonych przez dzieci.
6. Wprowadź rozwiązanie w życie i sprawdź, jak działa: upewnij się, czy dzieci zrozumiały, na co się zgodziły, i jak to będzie wyglądać w praktyce.

O czym jeszcze warto pamiętać? Poniżej kilka kluczowych punktów dotyczących wsparcia dzieci w procesie rozwiązywania konfliktów:

• Prowadź i dawaj wskazówki

Gdy dorośli narzucają dzieciom rozwiązanie, zazwyczaj pomaga to tylko na chwilę. Na dłuższą metę zostawia nasze pociechy z uczuciem, że ich życzenia nie zostały wzięte pod uwagę. Gdy dorosły występuje w roli mentora przeprowadzającego przez proces rozwiązywania konfliktów, a nie osoby decydującej za nie, dzieci czują się zaangażowane. Pomaga im to kształtować swoje własne umiejętności.

• Wysłuchaj wszystkich stron bez oceniania

Dzieci powinny rozwijać umiejętność wyrażania swojego punktu widzenia bez obaw, że będą osądzane i obwiniane. Jeśli dorosły pokazuje, że potrafi wysłuchać dziecko, ono uczy się w ten sposób wysłuchiwać innych.

• Wspieraj dziecko w radzeniu sobie z silnymi emocjami

Konflikt często wywołuje silne emocje, takie jak niepokój i złość. Mogą one uniemożliwiać rozsądne myślenie i sprawiedliwe zachowanie. Rola dorosłego polega na wspieraniu dziecka w radzeniu sobie z tymi emocjami. Czasem przed rozwiązaniem konfliktu może być potrzebne uspokojenie malucha, zanim przejdzie się do dalszych działań.

• Doceniaj dziecko

Za znajdowanie rozwiązań konfliktów i wcielanie ich w życie.

• Przejdź z dziećmi przez cały proces od początku (jeśli ustalone za pierwszym razem rozwiązanie nie działa, jak powinno)

Pozwoli to jeszcze lepiej zrozumieć potrzeby wszystkich uczestników konfliktu i znaleźć skuteczniejsze wyjście z sytuacji.