Słowo na „k” – koncentracja uwagi u dzieci

„Skup się!”, „Skoncentruj się”, „Uważaj” – te i tym podobne hasła słyszymy codziennie zarówno my, jak i nasze dzieci. Słowo „koncentracja” bywa odmieniane przez przypadki w różnych kontekstach. Najczęściej mówi się o jej braku. Intuicyjnie większość z nas wie, o co chodzi. Ale o co cały ten szum?

Koncentracją uwagi nazywamy zdolność do skupienia się na jednej rzeczy. Jest to związane z wychwytywaniem istotnych informacji i odrzucaniem ich nadmiaru. Sama uwaga to rodzaj systemu, który odpowiada za ochronę naszego mózgu przed przeładowaniem danymi. Dzięki niej potrafimy wybrać jedno źródło stymulacji z morza opcji.

W swojej książce Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik Tony Attwood wymienia cztery elementy uwagi:

umiejętność koncentracji;
zwracanie uwagi na znaczące informacje;
przenoszenie uwagi odpowiednio do potrzeb;
kodowanie uwagi, to znaczy zapamiętywanie, na czym się skoncentrowało.

Nasz umysł potrafi efektywnie przetwarzać jedynie niewielką ilość informacji naraz. Dlatego ważną funkcją uwagi jest selektywność. Pozwala ona na wybieranie bodźców ważnych oraz różnicowaniu ich z tymi nieważnymi i zakłócającymi, które należy odrzucić.

Koncentracja, inaczej czujność uwagi, zależy w dużej mierze od spadającej ilości energii. Zmniejsza się ona wraz z czasem trwania zadania, w czasie którego potrzebujemy się skoncentrować.

Zdania na temat tego, jak długo potrafimy utrzymać naszą uwagę na jednym zagadnieniu, są podzielone. Przytoczę tu dwa stanowiska. Według Karoliny Grzywacz dorosła osoba potrafi skupić się na danej czynności bez odrywania się od niej maksymalnie przez 20 minut. Z kolei zdaniem Agnieszki Forzpańczyk czas koncentracji uwagi wynosi odpowiednio:

5–15 minut w przypadku dziecka w wieku od 2 do 4 lat;
15–25 minut u dziecka 5-, 7-letniego;
25–35 minut u dzieci w wieku 8–10;
35–45 minut u dzieci w przedziale wiekowym 11–13;
45–55 minut w przypadku dzieci i młodzieży między 14 a 16 rokiem życia.

Nasze możliwości są więc zdecydowanie ograniczone. Często jednak sytuacja w szkole czy w pracy wymaga od nas znacznie dłuższego czasu skupienia. Zdecydowanie prościej utrzymać uwagę na czymś pasjonującym. Tymczasem wiele rzeczy, które wchodzą w skład codziennych obowiązków, sprawia, że nasze myśli błądzą w poszukiwaniu czegoś ciekawszego.

Trudności w koncentracji uwagi dotyczą zarówno dorosłych, jak i dzieci. Te ostatnie nierzadko przyzwyczajone są do dużej ilości stymulacji płynącej z komputera, tabletu, telefonu komórkowego, informacji, które wyszukuje się szybko, gotowych rozwiązań. Osłabia to wytrwałość, tak potrzebną w skupieniu się na zadaniu.

Na szczęście koncentracja uwagi to coś, co możemy ćwiczyć i rozwijać. W następnym artykule chciałabym napisać o sposobach, które pomagają nam w jej trenowaniu.

Polecam również artykuł ze strony Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Wejherowie.