Prawidłowe żywienie dzieci i młodzieży od 7. do 14. roku życia

Prawidłowe żywienie dzieci i młodzieży od 7. do 14. roku życia

Ogólne zasady prawidłowego żywienia są zbliżone dla wszystkich ludzi niezależnie od tego, czy są to kobiety, mężczyźni, dzieci czy osoby w podeszłym wieku. Każda z wymienionych grup powinna przestrzegać zasad, takich jak:

• Regularność spożywania posiłków.
• Przygotowywanie potraw przy użyciu produktów urozmaiconych, a jednocześnie zdrowych i zalecanych przez ekspertów z dziedziny prawidłowego żywienia. (http://sukcesdziecka.pl/blog/piramida-%C5%BCywienia/)
• Przygotowywanie posiłków przy użyciu zdrowych metod obróbki termicznej (np. gotowanie w wodzie, na parze, pieczenie bez tłuszczu, duszenie bez wstępnego obsmażania).
• Uwzględnianie w codziennych jadłospisach odpowiedniej do wieku, masy ciała i aktywności fizycznej ilości płynów (dzieci i młodzież w omawianej grupie wiekowej powinny spożywać od 2 l do 2,5 l wody na dobę, przy czym zapotrzebowanie chłopców w wieku 13–14 lat wynosi aż 3l. Uwzględniono tu wodę zawartą we wszystkich napojach i produktach spożywanych w ciągu dnia).
• Spożywanie takiej ilości pokarmu, aby zaspokajał on potrzeby energetyczne organizmu.
• Spożywanie pokarmu w takiej jakości, aby pokryte zostały potrzeby odżywcze organizmu (mowa tu o zapotrzebowaniu na białko, tłuszcze, węglowodany oraz witaminy i składniki mineralne).

W związku z tym, że dzieci i młodzież w omawianej grupie wiekowej rosną i rozwijają się bardzo intensywnie, ich potrzeby żywieniowe w zakresie podaży energii i składników odżywczych są bardzo duże, a jednocześnie zróżnicowane zależnie od płci, wieku i cech indywidualnych danego dziecka. Jako główne cele żywieniowe dzieci w wieku szkolnym określa się pokrycie zapotrzebowania organizmu na energię i składniki odżywcze oraz, co bardzo ważne, prawidłowe realizowanie żywienia dzieci i młodzieży w placówkach oświaty. Drugi punkt jest bardzo istotny ze względu na fakt, że dzieci w szkole spędzają około 8 h w ciągu dnia, co stanowi konieczność pokrycia w tych miejscach dobowego zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze w około 50%. W związku z tym, jeśli norma na energię dla dziewczynki o umiarkowanej aktywności fizycznej w wieku 12 lat wynosi 2100 kcal/24 h, to w szkole powinna zjeść ok. 1000 kcal, przy czym nie mogą być to puste kalorie pochodzące z produktów typu fast food, słodyczy czy innej żywności wysoko przetworzonej, lecz z produktów zdrowych, wysokiej jakości. Dlatego ważne jest przygotowywanie dzieciom zdrowych drugich śniadań oraz nadzorowanie posiłków proponowanych przez stołówki szkolne. Niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania dziecka jest też spożycie zdrowego, dającego energię śniadania w domu przed pójściem do szkoły.  

Czytając powyższe zasady, wydają się one być proste i łatwe w realizacji, jednak analiza nawyków żywieniowych dzieci i młodzieży w wieku szkolnym wykazuje szereg popełnianych w tym zakresie błędów i nieprawidłowości. Do najczęstszych należą:

• Nieregularne spożywanie posiłków.
• Niespożywanie 1. i 2. śniadań.
• Podjadanie między posiłkami.
• Picie napojów słodzonych.
• Spożywanie żywności typu fast food.
• Spożywanie zbyt dużej ilości słodyczy.
• Spożywanie zbyt dużej ilości tłuszczów nasyconych.
• Spożywanie zbyt małej ilości warzyw i owoców.
• Spożywanie zbyt małej ilości ryb oraz nabiału.

Omawianą w artykule grupę wiekową stanowią dzieci i młodzież w wieku szkolnym. Wraz z dorastaniem na sposób żywienia coraz mniejszy wpływ mają rodzice. Dzieci mają coraz łatwiejszy dostęp do różnego rodzaju żywności, w tym do produktów wywierających negatywny wpływ na stan zdrowia. To, po jakie produkty będą sięgać nasze dzieci, zależy w bardzo dużej mierze od nas rodziców. Dlatego tak ważne jest zaszczepienie prawidłowych zasad żywienia od najmłodszych lat, aby w przyszłości dzieci same świadomie dokonywały wyboru dobrych i pełnowartościowych produktów spożywczych.

Źródła:

1.     Hasik J., Gawęcki J., Żywienie człowieka zdrowego i chorego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, s. 27–28.
2.     Socha J., Żywienie dzieci zdrowych i chorych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998, s. 100–103.
3.     Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B., Normy Żywienia Człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, s.52, 315.
4.     Wierzbicka J., Zasady żywienia dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, http://www.dzieci.up.krakow.pl/wp-content/uploads/2015/02/zasady_zdrowego_zywienia_UDZ.pdf, 20.09.2017 r.
5.     Wolnicka K., Błędy żywieniowe, http://www.poradnikdlarodziny.pl/rozwoj-dziecka/bledy-zywieniowe, 20.09.2017 r.